Lênh đênh số phận của những viên đá quý

Thung lũng Hồng ngọc

Các triển lãm chính thức, được tổ chức mỗi năm hai lần ở Yangon, ngày càng được biết đến. Nhiều người Trung Quốc tới tham dự đã bị hút hồn bởi những viên ngọc quý lấp lánh.

Nhà nước nắm giữ phần lớn vốn trong các hoạt động khai thác mỏ ở Myanmar, trong đó có "Thung lũng Hồng ngọc", khu vực Mogok nhiều núi non cách Mandalay 200km về phía bắc. Nơi đây nổi tiếng bởi loại ngọc màu huyết và ngọc bích hiếm hoi trị giá hàng nghìn đôla mỗi viên.

Điều kiện ở các khu mỏ được cho là rất tồi tệ. Debbie Stothard thuộc Alternative ASEAN Network on Burma cho biết tổ chức của bà có trong tay nhiều báo cáo về tình trạng các nhà khai thác mỏ cho nhân công sử dụng ma túy để cải thiện hiệu suất lao động. Họ dùng chung kim tiêm, làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV.

"Heroin được phân phát cho người lao động vào cuối mỗi ngày làm việc như một giải thưởng", trích lời Stothard. "Thanh niên trai tráng đổ xô tới các mỏ, mang theo nhiều hy vọng và mơ ước lớn lao, rồi họ trở về để chết. Những viên ngọc này nhuộm đỏ bằng máu của những người trẻ tuổi".

Nỗi khiếp sợ

Nhưng hồi cuối những năm 1990, khi chiến tranh vẫn tiếp tục hoành hành ở Sierra Leone - cơ sở tư liệu của bộ phim, ước tính mới chỉ có khoảng 4 tới 15% số kim cương trên thế giới có nguồn gốc từ các vùng xung đột.

Brian Leber, 44 tuổi, là người buôn bán ngọc, đá quý thế hệ thứ 3 ở bang Illinois và là người sáng lập Dự án Jewelers’ Burma Relief, một tổ chức hỗ trợ các chương trình nhân đạo ở Myanmar. Anh đã quyết định thôi mua đá quý từ Myanmar cách đây nhiều năm.

Mặc dầu Mỹ đã áp đặt một lệnh cấm nhập khẩu đá quý Myanmar năm 2003, kẽ hở hải quan vẫn cho phép đưa đá quý vào dưới dạng đã cắt hoặc đánh bóng. Myanmar xuất khẩu hầu hết mặt hàng này ở dạng nguyên thô và như vậy có nghĩa là lệnh cấm trở nên vô tác dụng.

Brian Leber hy vọng rằng các diễn biến bất ổn ở Myanmar gần đây nhất sẽ khiến các nhà lập pháp Mỹ lấp nốt lỗ hổng này. Ông muốn thấy khách hàng tránh xa tất cả các loại đá quý có nguồn gốc từ Myanmar cho đến khi tình hình được cải thiện.

(Theo giagia)